Lakshmi Pujan : दिवाळी (Diwali) दिवशी देवी लक्ष्मीची पूजा (Lakshmi Puja) करण्याची प्रथा आहे. त्याचबरोबर या दिवशी धनाची देवता कुबेर, देवी सरस्वती यांचीही पूजा करतात.
यावर्षी लक्ष्मीच्या पूजेसाठी शुभ मुहूर्त (Lakshmi Pujan Muhurta) सायंकाळी 6.53 ते 8.16 पर्यंत असणार आहे. जाणून घेऊया या दिवशी लक्ष्मीची पूजा कशी करावी.
दिवाळीला लक्ष्मीपूजनाचा शुभ मुहूर्त
लक्ष्मीपूजनाचा (Lakshmi Pujan 2022) शुभ मुहूर्त 24 ऑक्टोबर रोजी सायंकाळी 6.53 ते 8.16 पर्यंत आहे.
दिवाळीत लक्ष्मीपूजनाचे महत्त्व
देवी लक्ष्मी ही संपत्तीची देवी आहे हे आपण सर्व जाणतो. देवी लक्ष्मीच्या कृपेनेच ऐश्वर्य आणि वैभव प्राप्त होते. कार्तिक अमावस्येच्या शुभ दिवशी धनदेवतेला प्रसन्न करून समृद्धीचे आशीर्वाद घेतले जातात. दीपावलीपूर्वी येणारा शरद पौर्णिमा हा सण लक्ष्मीच्या जयंतीप्रमाणे साजरा केला जातो. त्यानंतर दीपावलीला त्याची पूजा करून धन आणि अन्नाचे वरदान घेतले जाते.
धार्मिक श्रद्धा
कार्तिक महिन्यातील अमावास्येला दिवाळी साजरी केली जाते. तर याच्या 15 दिवस अगोदर कार्तिक महिन्याच्या पौर्णिमेला देवी लक्ष्मीची जयंती शरद पौर्णिमा म्हणून साजरी केली जाते. धार्मिक विधींनुसार देवी लक्ष्मीच्या पूजेचा मुख्य दिवस शरद पौर्णिमा आहे, तर देवी कालीची पूजा दिवाळीच्या दिवशी मुख्य असावी.
याचे कारण म्हणजे अमावस्येची रात्र ही देवी कालरात्रीची रात्र असते, तर शरद पौर्णिमेची रात्र ही काळी रात्र असते आणि देवी लक्ष्मीचाही दिवस असतो. शरद पौर्णिमेला समुद्रमंथनाच्या वेळी महासागरातून लक्ष्मीचा जन्म झाला.
अमावस्या तिथीचे स्वरूप देवी दुर्गेच्या कालरात्री स्वरूपाशी संबंधित आहे आणि शरद पौर्णिमेचे धवल स्वरूप देवी लक्ष्मीच्या रूपाशी संबंधित आहे. त्यामुळे शरद पौर्णिमेला लक्ष्मीची आणि दीपावलीला देवी कालीची पूजा करावी.
बदलत्या काळानुसार आणि बाजारवादाचे वर्चस्व यामुळे दिवाळीला लक्ष्मीपूजनाला प्राधान्य दिले गेले.मात्र, दिवाळीला लक्ष्मी, कालरात्री, गणपती, ब्रह्मा, विष्णू, महेश यांच्यासोबतच देवींची पूजा करावी.
दिवाळीत लक्ष्मीपूजन करण्याची पद्धत-
- दिवाळीच्या दिवशी सर्वप्रथम सकाळी उठून पुन्हा एकदा घराचा प्रत्येक कोपरा स्वच्छ करा.
- यानंतर स्नान करून घरभर गंगाजल शिंपडावे.
- यानंतर घर चांगल्या पद्धतीने सजवा आणि मुख्य दरवाजावर रांगोळी काढा.
- घराचा मुख्य दरवाजा तोरणाने सजवावा आणि दाराच्या दोन्ही बाजूला शुभ आणि स्वस्तिकाचे चिन्ह बनवावे.
- त्यानंतर संध्याकाळी पूजेची तयारी सुरू करावी. पूजेच्या ठिकाणी चौकी लावून त्यावर लक्ष्मी, श्रीगणेश आणि सरस्वती आणि कुबेराच्या मूर्तीची स्थापना करून त्यावर गंगाजल शिंपडून लाल वस्त्र शिंपडावे.
- सर्व प्रकारचे पूजेचे साहित्य गोळा करा आणि पाटाजवळ पाण्याने भरलेला कलश ठेवा.
- यानंतर शुभ मुहूर्त (Lakshmi Pujan in 2022) लक्षात घेऊन पूजा सुरू करा. लक्ष्मीची पूजा नियम आणि परंपरेनुसार करा.
- महालक्ष्मीचे पूजन केल्यानंतर तिजोरी, वह्या-पुस्तके यांची पूजा करावी.
- शेवटी लक्ष्मी देवीची आरती करून घराच्या सर्व अंगांना तूप आणि तेल अर्पण करावे.
पूजेत या 5 विशेष गोष्टींचा समावेश करा.
दक्षिणवर्ती शंख –
लक्ष्मीपूजनात शंख योग्य दिशेने ठेवावा. दक्षिणवर्ती शंख हा लक्ष्मीजींचा भाऊ मानला जातो, कारण लक्ष्मीजींप्रमाणेच शंखही समुद्रातून निघतो. दक्षिणाभिमुख शंख अशा प्रकारे ठेवा की त्याची शेपटी उत्तर-पूर्व दिशेला असेल.
श्री यंत्र –
श्री यंत्र हे लक्ष्मीजींचे लाडके आहे. लक्ष्मी पूजनात श्री यंत्र जरूर ठेवा.श्री यंत्र जर स्फटिक, सोने किंवा चांदीचे असेल तर ते खूप शुभ असते. त्याची स्थापना उत्तर-पूर्व दिशेला करावी.
समुद्राचे पाणी –
दिवाळीच्या पूजेत समुद्राच्या पाण्याचा समावेश केल्यास देवी लक्ष्मी प्रसन्न होते. लक्ष्मी मातेचा उगम सागरातून झाला असे मानले जाते. हिंदू मान्यतेनुसार, महासागराला देवी लक्ष्मीचे पिता मानले जाते.
ऊस –
गजलक्ष्मी हे सुद्धा महालक्ष्मीचेच एक रूप आहे. ज्यामध्ये ती ऐरावत हत्तीवर स्वार होताना दिसत आहे. लक्ष्मीच्या ऐरावत हत्तीला ऊस फार आवडतो. पूजेत ऊस ठेवल्यानंतर हत्तीला खाऊ घालू शकता.
लक्ष्मीजींच्या चरणांची प्रतिमा –
लक्ष्मीपूजनात देवीच्या मूर्तीसोबत सोन्या-चांदीची नाणी, लक्ष्मीची पायही ठेवावीत. पायाचे ठसे सोने, चांदी किंवा कागदावर देखील ठेवता येतात.
या मंत्रांचा जप करा
ॐ श्रींह्रीं श्रीं कमले कमलालये प्रसीद प्रसीद श्रीं ह्रीं श्रीं ॐ महालक्ष्मी नम:।।
ॐ ह्रीं श्री क्रीं क्लीं श्री लक्ष्मी मम गृहे धन पूरये, धन पूरये, चिंताएं दूरये-दूरये स्वाहा:।
ॐ श्रीं ल्कीं महालक्ष्मी महालक्ष्मी एह्येहि सर्व सौभाग्यं देहि मे स्वाहा।।