Mushroom Farming: देशात असं म्हणण्यापेक्षा संपूर्ण जगात मशरूमची (Mushroom) मागणी झपाट्याने वाढत आहे. खरे पाहता मशरूम मध्ये असलेले पोषक गुणधर्म पाहता मशरूमची मागणी दिवसेंदिवस आपल्या देशातही वाढतच चालली आहे.
यामुळे मशरूमची शेती (Farming) आपल्या देशात देखील आता मोठ्या प्रमाणात होऊ लागली आहे. अनेक आहार तज्ञ आत्तापर्यंत शाकाहारी लोकांना प्रोटीनची पूर्तता करण्यासाठी जॅकफ्रूटचे सेवन करण्याचा सल्ला देत असत.
पण झारखंडमध्ये उगवणाऱ्या रुग्डा मशरूममध्ये (Mushroom Variety) देखील मोठ्या प्रमाणात आपल्या आरोग्यासाठी आवश्यक पोषक घटक आढळतात. या मशरूमचा समावेश अशाच काही अप्रतिम भाज्या किंवा फळांमध्ये होतो ज्या की आपल्या आरोग्यासाठी गुणकारी असतात.
मित्रांनो आम्ही आपल्या माहितीसाठी सांगू इच्छितो की, रुग्डा मशरूमचे (Rugda Mushroom) उत्पादन पूर्णपणे नैसर्गिक पद्धतीने होत आहे. यामुळेच त्याची किंमत खूप जास्त आहे.
लहान बटाट्यासारखा दिसणारा हा मशरूम फक्त पावसाळ्याच्या दिवसातच मिळत असल्याने तो शोधून विकणे हेच आदिवासी शेतकऱ्यांचे (Farmer) उदरनिर्वाहाचे काम झाले आहे. या मध्ये असलेल्या औषधी गुणधर्मांमुळे त्याची मागणी जगभरात कायम आहे.
रुग्डा मशरूमची खासियत
रुग्डा मशरूमला झारखंडचा गुच्ची मशरूम देखील म्हणतात, कारण गुच्छी मशरूम प्रमाणेच हे देखील निसर्गाच्या कुशीत वाढते आणि त्याची फळे वर्षातून एकदाच मिळतात.
आदिवासी समाजातील लोकही त्याचा आयुर्वेदिक औषध म्हणून वापर करतात आणि ते शोधण्यासाठी जंगलात फिरतात.
जिथे झारखंडचे लोक त्याला भूमिगत मशरूम म्हणून देखील ओळखतात, कारण बहुतेक प्रकारचे मशरूम जमिनीच्या वर वाढतात, परंतु हे मशरूम जमिनीच्या आत येतात.
त्याचे शास्त्रीय नाव लिपोन पारसा आहे, परंतु पफ व्हॉल्व्ह, पुटो आणि पुटकल या नावांनीही जगभरात ओळखले जाते.
झारखंड व्यतिरिक्त, रुग्गा मशरूम उत्तराखंड, पश्चिम बंगाल आणि ओरिसाच्या जंगलात वाढतात.
रुग्डा मशरूम एक युनिव्हर्सल मशरूम आहे, ज्यामध्ये 12 प्रकार आहेत, त्यापैकी पांढर्‍या रंगाचा रुग्डा मशरूम सर्वात आरोग्यदायी असतो.
यात अप्रतिम प्रतिकारशक्ती आहे, जी दमा, त्वचा संक्रमण, बद्धकोष्ठता ते कर्करोग यासारख्या प्राणघातक आजारांमध्ये जीवनरक्षक म्हणून काम करते.
त्यात उच्च फायबर आणि प्रथिने तसेच व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन बी कॉम्प्लेक्स, व्हिटॅमिन बी 12, व्हिटॅमिन डी, फॉलिक अॅसिड, कॅल्शियम, फॉस्फरस, पोटॅशियम, तांबे आणि क्षारांचा समावेश आहे.
रिबोलोन, थायमिन यांसारखे पोषक घटकही आढळतात.
बटाट्यासारख्या दिसणार्‍या या नैसर्गिक मशरूममध्ये अनेक औषधी गुणधर्म आहेत, त्यामुळे या मशरूमला खूप मागणी आहे.
रुग्डा मशरूमचे उत्पन्न
औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध असलेल्या रुग्डा मशरूमने जगभरात आपली वेगळी ओळख निर्माण केली आहे. विशेषत: झारखंडमधील आदिवासी लोक पावसाळ्याच्या पावसाची याची चव चाखण्यासाठी वाट पाहत असतात.
जरी, प्रादेशिक मशरूम असल्याने, ते झारखंडमध्ये सर्वाधिक वापरले जाते, तरी आंतरराष्ट्रीय बाजारात ते 500-2000 रुपये प्रति किलो दराने विकले जाते. यामुळे झारखंडमधील आदिवासी समाजातील लोकांना अधिक पैसे मिळण्यास मदत होते.