Worm Farming : सध्या सेंद्रिय शेतीचे (Organic farming) युग असून यामध्ये रासायनिक खतांऐवजी (Chemical fertilizers) सेंद्रिय किंवा नैसर्गिक खतांचा वापर केला जात आहे. हे खत तुमच्या शेतात वापरण्यासोबतच त्याची विक्री करून बक्कळ पैसे कमवू शकता.
ग्रामीण भागात गांडूळ शेती (Vermiculture) व्यवसायामुळे शेतकरी (Farmer) अल्पावधीतच श्रीमंत होऊ शकतो. अगदी कमी खर्चात सुरु केलेल्या या व्यवसायामधून (Worm Farming Business) महिन्याला तब्ब्ल 5 लाख रुपये कसे कमवू शकता.
गांडुळ शेतीचे फायदे
गांडूळ खताच्या वापरामुळे जमिनीत फायदेशीर सूक्ष्मजीवांची (Microorganisms) संख्या वाढते.
गांडुळाच्या खतापासून वनस्पतींना पोषक तत्व सहज उपलब्ध होतात.
गांडुळ शेती करताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी
गांडुळ संगोपनासाठी एक जागा शोधा जी गडद असेल आणि जेथे तापमान किंचित उबदार असेल.
गांडुळे 40 ते 60 अंश सेल्सिअस तापमान सहन करू शकतात.
गांडुळे ओल्या व मऊ ठिकाणी ठेवावीत.
जिथे गांडुळे असतात तिथे सूर्याची किरणे कधीच थेट पडू नयेत.
कारण गांडुळे प्रकाशासाठी संवेदनशील असतात.
त्याच्या वापरामुळे जमिनीतील बुरशीचे प्रमाण वाढते.
त्यामुळे मातीची रचना, हवेचे परिसंचरण आणि पाणी धारण करण्याची क्षमता वाढते.
शेवग्याच्या खताच्या वापराने पिकाची गुणवत्ता आणि चवही वाढते.
गांडुळ शेती पद्धत
त्यासाठी लाकडी डबा बनवावा लागतो.
यासाठी घरातील कोणतेही जुने लाकूडही वापरता येते.
पाण्याचा निचरा होण्यासाठी लाकडी पेटीत काही छिद्रे पाडा.
जर जमिनीतून पाणी वाहून गेले नाही तर गांडुळे डब्यातच मरतात.
गांडुळाला सर्व प्रकारचा सेंद्रिय कचरा जसे की शेण, पेंढा, भाज्यांचे तुकडे इत्यादी खाण्यासाठी देता येतात.
गांडुळ शेतीला वाव
गांडुळांचा फायदा शेतकरी गांडूळ खत तयार करून घेऊ शकतात.
गांडुळे थेट शेतात टाकण्यासाठी शेतकरीही ते विकत घेतात.
याशिवाय मच्छीमार गांडुळेही खरेदी करतात.
गांडुळ शेतीमधील खर्च आणि कमाई
बाजारात 300 गांडुळांची किंमत सुमारे 2500 रुपये आहे. 4000 स्क्वेअर फूटमध्ये गांडुळांची शेती केली तर त्यातून सुमारे 15,000 गांडुळे तयार होतात. जर तुम्ही गांडुळांचे संगोपन करून कंपोस्ट खत तयार केले तर 100X100 फूट उंचीच्या बेडमधून तुम्ही 5 लाख रुपये कमवू शकता. यासाठी, पहिल्यांदा सेटअप करण्यासाठी तुम्हाला 2 ते 3 लाखांचा खर्च येऊ शकतो.