Agriculture News : हातात शेती (Agriculture) हा एक मुख्य व्यवसाय आहे. आपल्या देशातील निम्म्याहून अधिक जनसंख्या ही शेतीवर (Farming) अवलंबून आहे. मित्रांनो जस की आपणास ठाऊकच आहे, शेती करताना जमिनीचे (Farmland) मोजमाप अत्यंत महत्त्वाचे असते.
शेतजमीन मोजणीच्या आधारे पिकांची लागवड केली जाते, जमीन मोजूनच बी-बियाणे, खत-खते, कीटकनाशकांची गरज लक्षात येत असते. एवढेच नाही तर शेत जमीन मोजणीच्या आधारे पिकांचे उत्पादनाचा अंदाज लावता येतो तसेच यामुळे वेगवेगळ्या शासकीय योजनांचा लाभ देताना देखील मदत होतं असते.
भारतातील बहुतेक राज्यांमध्ये शेतजमिनीचे मोजमाप करण्यासाठी वेगवेगळे मापदंड आहेत, जे (Hectare) हेक्टर, बिघा आणि एकरच्या (Acre) याप्रकारे निर्धारित केले जातात. मित्रांनो आम्ही आपल्या माहितीसाठी या ठिकाणी नमूद करू इच्छितो की, शहरांमधील घरांची जमीन यार्ड या एककात मोजली जाते, तर फ्लॅटची मोजणी चौरस फुटांमध्ये म्हणजे स्क्वेअर फुट एककात केली जाते.
मात्र असे असले तरी बहुतेक शेतकरी बांधव शेतजमिनीची मोजणी करताना गोंधळत असतात. अशा परिस्थितीत आज आम्ही आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी शेतजमीन मोजणी बाबत असलेला संभ्रम दूर करण्यासाठी एक महत्त्वाची माहिती घेऊन हजर झालो आहोत. आज आपण एकर, हेक्टर, बिघा हे नेमके काय असते याविषयी सविस्तर माहिती देणार आहोत.
बिघा काय आहे
शेतजमिनीच्या मोजमापाच्या एककाला बिघा असेही म्हणतात. आसाम, बिहार, छत्तीसगड, गुजरात, हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, झारखंड, पंजाब, राजस्थान, मध्य प्रदेश, उत्तराखंड, पश्चिम बंगाल आणि उत्तर प्रदेशमध्येही याचा सर्वाधिक वापर केला जातो. बिघा ची गणना वेगळ्या पद्धतीने केली जाते, ज्यामध्ये काचा बिघा आणि पक्का बिघा यांचा समावेश होतो.
या दोन्ही एककांची गणना वेगवेगळ्या प्रकारे केली जाते आणि त्यांची लांबी आणि रुंदी देखील वेगवेगळ्या प्रकारे मोजली जाते. जेथे कच्च्या बिघामध्ये सुमारे 1008 चौरस यार्ड जमीन आहे. दुसरीकडे, पक्का बिघा हे सुमारे 1,600 यार्ड इतके मानले जाते. आपल्या महाराष्ट्रात या एककाचा एवढा वापर केला जात नाही मात्र खानदेशात बिघा या एककाचा वापर करून जमीन मोजण्याचे चलन बघायला मिळते.
हेक्टर काय आहे बर?
हेक्टर हे जमिनीच्या मोजमापाचे सर्वात मोठे एकक मानले जाते. बिघा आणि एकरापेक्षा हा मोठा हिशोब आहे. 1 हेक्टरमध्ये 3.96 पक्के बिघा आणि 11.87 कच्चा बिघा समाविष्ट होतात. त्याच वेळी, सुमारे 2.4711 एकर जमीन 1 हेक्टरमध्ये येते. याशिवाय, प्रति हेक्टर 10,000 चौरस मीटर शेतजमीन असते.
याप्रमाणे लक्षात ठेवण्यास सोपे जाईल बर
1 बिघा जमीन = 1600 यार्ड
1 एकर शेत = 1.62 बिघा
1 बिघा शेत = 2.32 एकर
1 हेक्टर शेत = 10,000 चौरस मीटर
1 हेक्टर = 2.4711 एकर किंवा 3.95 बिघा किंवा 10,000 चौरस मीटर
प्रत्येक ठिकाणी जमिनी मोजणीचा हिशोब वेगळा
आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की भारतातील वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये जमीन मोजणीसाठी वेगवेगळे पॅरामीटर्स वापरले जातात. जिथे भारतातील बहुतांश भागात जमिनीचे मोजमाप बिघामध्ये केले जाते, तर दक्षिण भारतात शेत मोजण्यासाठी बिघा वापरला जात नाही. बिघा, एकर आणि हेक्टर व्यतिरिक्त, जमिनीचा आकार मरळा, कनाल, बिस्वा, अन्नकदम, रुड, छटक, कोटा, सेंट, पर्च आणि गुंठा मध्ये देखील मोजला जातो. महाराष्ट्रात गुंठ्यामध्ये देखील जमिनी मोजल्या जातात.