Krushi News Marathi: शेतकरी बांधवांना (Farmers) गेल्या अनेक वर्षांपासून पारंपरिक पीकपद्धतीत (Traditional Crop) मोठा घाटा सहन करावा लागत आहे. यामुळे अनेक शेतकरी बांधवांना उत्पादन खर्च काढणे देखील अशक्य बनले आहे.
परिणामी अनेक शेतकरी बांधव कर्जबाजारी झाले आहेत. यामुळे शेतकरी बांधवांनी काळाच्या ओघात बदल करत नगदी पिकांची (Cash Crops) तसेच बाजारपेठेत मागणी असलेल्या पिकांची शेती करणे आता गरजेचे बनले आहे.
सध्या बाजारपेठेत औषधी वनस्पतींची (Medicinal Plant Farming) मोठ्या प्रमाणात मागणी आहे. यामुळे शेतकरी बांधव औषधी वनस्पतींची शेती (Medicinal Crop) करून चांगला बक्कळ पैसा अजित करू शकतात.
आज आपण देखील शेतकरी बांधवांसाठी तीन पिकांची माहिती घेऊन आलो आहोत. चला तर मग जाणून घेऊया याविषयी सविस्तर.
अश्वगंधा लागवड (Ashwagandha cultivation)
आयुर्वेदिक औषधाच्या निर्मितीमध्ये अश्वगंधा वापरली जाते. बाजारात अश्वगंधाची मागणी दिवसेंदिवस वाढत आहे. हे पाहता त्याची लागवड शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकते.
उत्तर प्रदेश आणि बिहारमध्ये याची सर्वाधिक लागवड केली जाते. असं असलं तरी आपल्या राज्यातही आता अश्वगंधा शेती होऊ लागली आहे. अश्वगंधाची फळे, बिया आणि साल यांचा उपयोग अनेक प्रकारची औषधे बनवण्यासाठी केला जातो.
अश्वगंधाची लागवड करून शेतकरी भात, गहू आणि मका या पिकापेक्षा 50 टक्के जास्त नफा कमवू शकतात. यामुळेच बिहार आणि यूपी सारख्या राज्यांतील शेतकरीही मोठ्या प्रमाणावर अश्वगंधाची लागवड करत आहेत.
आता त्याच्या बाजारभावाबद्दल बोला, तर त्याचे बियाणे जे बाजारात सुमारे 130-150 रुपये किलोने विकले जाते. याशिवाय प्रोसेसिंग युनिट उघडून त्याची पावडरही बाजारात चढ्या दराने विकली जाऊ शकते.
अश्वगंधाच्या सुधारित जाती (Improved varieties of Ashwagandha)
भारतात आढळणाऱ्या अश्वगंधाच्या सुधारित जातींमध्ये पोशिता, जवाहर अस्गंधा-20, डब्ल्यू.एस.-20 आणि डब्ल्यू एस.-134 वाण चांगले मानले जातात.
शतावरी लागवड (Asparagus planting)
शतावरी ही सर्वात महाग भाज्यांपैकी एक आहे. आयुर्वेदिक औषधांमध्ये याचा उपयोग होतो. याच्या सेवनाने पचनक्रिया मजबूत होऊन भूक वाढते. निद्रानाश दूर करण्यासाठीही शताबरी वापरली जाते.
याशिवाय त्वचेच्या आजारांवर उपचार करण्यासाठी याचा उपयोग होतो. त्याची लागवड करून शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळू शकतो. त्याची बाजारात मागणी मोठी आहे.
अनेक मोठ्या आयुर्वेदिक कंपन्या शतावरी खरेदी करतात. त्याचा बाजारभाव 1200 ते 1500 रुपये प्रति किलो इतका आहे. बाजारातील वाढती मागणी आणि उच्च किंमत या दोन्ही बाबी लक्षात घेता शेतकरी त्याची लागवड करून अधिक नफा मिळवू शकतात.
भारतात, बरेली, सीतापूर, शाहजहांपूर, बाराबंकी, बदायूं, लखनौ, प्रतापगड, रायबरेली, उत्तर प्रदेशातील अलाहाबाद जिल्ह्यांतील शेतकरी त्याची लागवड करून चांगला नफा कमावत आहेत. याशिवाय मध्य प्रदेश, गुजरात, उत्तराखंड, राजस्थान येथे शतावरीची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते.
शतावरीच्या सुधारित जाती (Improved varieties of asparagus)
शतावरीच्या सुधारित जाती आहेत शतावरी अॅडसेंडेस, शतावरी सारमेंटोसस, शतावरी स्‍प्रांगेरी, शतावरी ऑफिशिनालिस, शतावरी फिलिसिनस, शतावरी कुरीलस, शतावरी गोनोक्लाडो, शतावरी प्लुमोसस इ.
या शतावरीमध्ये सफेद मुसली आणि शतावरी सरमेंटोसस याला महाशतावरी म्हणतात, हिमालय प्रदेशात वाढतात. त्याच्या जातींपैकी एक म्हणजे Asparagus officinalis, ज्याचा उपयोग सूप आणि सॅलड बनवण्यासाठी केला जातो.
चेरी टोमॅटोची लागवड (Cultivation of cherry tomatoes)
भारतात त्याची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. अनेक शेतकरी शेती करून चांगला नफा मिळवत आहेत. कमी वेळेत जास्त नफा हवा असल्यास चेरी टोमॅटोची लागवड करावी. हे सॅलड म्हणून वापरले जाते.
डिशेस स्वादिष्ट बनवण्याव्यतिरिक्त, चेरी टोमॅटो देखील उत्कृष्ट रंग देतात. चेरी टोमॅटो सामान्य टोमॅटोपेक्षा आकाराने खूपच लहान असतात.
चेरी टोमॅटोची बाजारात मागणी खूप जास्त आहे, त्या तुलनेत फारच कमी शेतकरी त्याची लागवड करत आहेत. भारतीय बाजारात चेरी टोमॅटोची किंमत 250 ते 350 रुपये प्रतिकिलो आहे.
चेरी टोमॅटोच्या सुधारित जाती (Improved varieties of cherry tomatoes)
इटालियन आइस चेरी टोमॅटो, ब्लॅक पर्ल चेरी टोमॅटो, यलो पर्ल चेरी टोमॅटो, सुपर स्वीट 100 चेरी टोमॅटो, ग्रीन एनव्ही चेरी टोमॅटो, चॅडविक चेरी टोमॅटो, ब्लडी बुचर चेरी टोमॅटो, सन गोल्ड चेरी टोमॅटो इत्यादींसह चेरी टोमॅटोचे अनेक सुधारित प्रकार आहेत. जे की चांगले मानले जातात.