Successful Farmer: आज प्रत्येक क्षेत्रात नवनवीन प्रयोग केले जातं आहेत. शेतीत (Farming) देखील आता काळाच्या ओघात प्रयोग व्हायला लागले आहेत.
विशेष म्हणजे शेतीतले प्रयोग आता शेतकऱ्यांना (Farmer) चांगले फायदेशीर देखील ठरत आहेत. भोपाळच्या मौजे खजुरीकलन येथील मिश्रीलाल राजपूत या शेतकऱ्याने देखील शेतीमध्ये बदल स्वीकारला आहे.
हा शेतकरी शेतीत नावीन्यपूर्ण प्रयोग प्रयोग करण्यासाठी ओळखला जातो. लाल भेंडी, निळा बटाटा आणि काळा भात (Black Rice) पिकवून या शेतकऱ्याने इतर शेतकऱ्यांना एक नवा मार्ग दाखवला आहे. चला तर मग मित्रांनो आज जाणून घेऊया या शेतकऱ्याच्या प्रगत शेतीबद्दल सविस्तर.
डॉक्टर व्हायचे होते, झाले शेतकरी- माणूस आपल्या आयुष्यात विचार एक करतो अन घडतं भलतंच काही. मात्र एखाद्या वेळी विचारानुसार झालं नाही तरी देखील त्यातून चांगले निष्पन्न होत असते एवढे नक्की.
ज्या व्यक्तीची आज आपण कहाणी किंवा यशोगाथा जाणुन घेणार आहोत, त्यांनीही विचार केला होता की तो डॉक्टर होईल पण त्याच्या नशिबाने त्याला शेतकरी बनवून सोडले. मात्र शेतकरी बनला खरा पण तो इतर शेतकऱ्यांपेक्षा पूर्णपणे वेगळा विचार करणारा शेतकरी बनला.
कारण बहुतांश शेतकरी नवनवीन प्रयोग करायला घाबरतात, पण शेतीतही नवनवीन प्रयोग करता येतात हे या शेतकऱ्याने दाखवून दिले आहे. मिश्रीलाल हे शेतीतील नवनवीन प्रयोगांसाठी प्रसिद्ध आहेत.
सामान्य शेतकऱ्यांप्रमाणे त्यांनी 1989 साली वडिलांची वडिलोपार्जित शेती करण्याचा बेत आखला. मात्र त्यावेळी फारसा बदल करता न आल्याने पिके कमी नफा देत असत. अशा परिस्थितीत मिश्रीलाल यांनी शेतीत नावीन्यपूर्ण उपक्रम सुरू केला.
ज्यामध्ये सर्वात प्रमुख लाल (Ladyfinger Farming) लेडीफिंगर, निळा बटाटा (Blue Potato) आणि बरेच काही होते.मिश्रीलाल यांच्या शेतीतील नावीन्यपूर्ण बाबींचा विचार केला तर सुरवातीला त्यांनी औषधी शेती केली.
ज्यामध्ये मिश्रीलालने मेंथा, सफेद मुसळी, लेमन ग्रास इत्यादी पिकवले होते. त्यामुळे त्यांचे पीक चांगल्या भावात विकले गेले आणि चांगला नफा झाला. मात्र, काही कारणांमुळे त्यांनी औषधी शेती सोडून पिकांमध्ये नवनवीन प्रयोग करण्यास सुरुवात केली.
ज्या पिकांची बाजारात मागणी जास्त आहे आणि ज्यातून जास्त नफा मिळवता येईल, अशा पिकांची लागवड करावी, असे त्यांचे मत आहे.
लाल लेडीफिंगर लागवड केली- सामान्यतः तुम्ही लेडीफिंगरचा रंग हिरवा असतो हे आपण पाहिले असेल, परंतु मिश्रीलाल यांनी शेतीमध्ये नवीन आणि जरा हटके करण्याचा विचार करून लाल लेडीफिंगर वाढवून सर्व्यांना आश्चर्यचकित करून सोडले आहे.
बनारस येथील भारतीय भाजीपाला संशोधन संस्थेतून बिया आणून त्यांनी 40 दशांश जमिनीत भेंडीची पेरणी केली होती. तो सध्या एका छोट्या भागात रेड लेडीफिंगर पिकवत आहे, पण त्याला बाजारात चांगला प्रतिसाद मिळाला आहे.
निळा बटाटा आणि काळा तांदूळ वाढवून दाखवला नवीन मार्ग- काही वर्षांपूर्वी त्यांनी उत्तर प्रदेशातील प्रसिद्ध ‘काला नमक’ या भाताची यशस्वी लागवडही केली होती.
तसेच, गेल्या वर्षी त्यांनी निळ्या बटाट्याचे उत्पादन कमी जागेत घेतले होते, जे आरोग्यासाठी चांगले आणि खूप महाग भाजी आहे. विशेष म्हणजे त्यांनी या बटाट्याला ‘नीलकंठ’ असे नाव दिले आहे. वरून नीलकंठसारखा निळा दिसणारा हा बटाटा आतून सामान्य बटाट्यासारखा दिसतो.
शेतीतून कमवला भरपूर नफा- मिश्रीलाल यांच्या म्हणण्यानुसार, ज्या पिकांची बाजारात मागणी जास्त आहे आणि ज्यातून जास्त नफा मिळू शकतो अशा पिकांची लागवड करण्याचा तो नेहमी प्रयत्न करतो.
त्यांच्याकडे वडिलोपार्जित अडीच एकर शेती आहे, उर्वरित जमीन तो भाड्याने देतो. म्हणजेच वर्षभरात ते 20 ते 22 एकरात शेती करतात. ज्यामध्ये अनेक नवीन प्रयोग करून हंगामी भाज्या पिकवतात.
मिश्रीलाल यांच्या म्हणण्यानुसार, गेल्या वर्षी त्यांनी अवघ्या एक एकर शेतीत फुलकोबीची लागवड करून साडेचार लाखांचा नफा कमावला होता. अशा प्रकारे प्रत्येक पिकातुन त्यांना चांगला नफा मिळत आहे.
आणि त्यामुळे त्याची आर्थिक स्थिती सुधारली आणि सन 2000 मध्ये ते कार खरेदी करणारे त्यांच्या गावातील पहिले शेतकरी झाले.मिश्रीलाल यांनी वेळोवेळी शेतीत प्रयोग करून खऱ्या अर्थाने प्रगतीशील शेतकरी असल्याचे सिद्ध केले आहे. त्यामुळेच सरकारने त्यांना 2003 साली ‘मध्य प्रदेश कृषी भूषण’ पुरस्काराने सन्मानित केले.