Wheat Farming : रब्बी हंगामाला सुरुवात झाली असून बहुतांशी ठिकाणी वेळेवर गव्हाची पेरणी झाली आहे. तसेच काही ठिकाणी उशिरा गहू पेरणी करण्यासाठी सुरुवात झाली आहे. गव्हाची वेळेवर पेरणी 15 ऑक्टोबर ते 15 नोव्हेंबर या कालावधीत केली जाते तसेच उशिरा पेरणी 15 नोव्हेंबर ते 15 डिसेंबर यादरम्यान केली जाते.
खरं पाहता गहू हे रब्बी हंगामातील एक मुख्य पीक असून यातून शेतकऱ्यांना चांगली बक्कळ कमाई होते. मात्र असे असले तरी गहू पिकावर वेगवेगळ्या रोगाचे सावट पाहायला मिळते यामुळे पिकाच्या उत्पादनात घट होते. तांबेरा हा देखील गहू वर आढळणारा एक मुख्य रोग आहे.
आज आपण गव्हावर आढळणाऱ्या पिवळा तांबेरा रोगाविषयी माहिती जाणून घेणार आहोत तसेच या रोगावर कशा पद्धतीने नियंत्रण मिळवले जाऊ शकते याविषयी जाणून घेणार आहोत.
पिवळा तांबेरा आणि उपचार
देशातील अनेक राज्यांमध्ये पावसामुळे ओलसर असलेल्या सखल भागातील गव्हाच्या पिकावर पिवळा तांबेरा रोगाचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता आहे, अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी या रोगाचा वेळीच बंदोबस्त करावा. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, जानेवारीच्या आसपास गव्हाच्या पिकावर पिवळा तांबेरा रोग येण्याची शक्यता अधिक असते.
कमी तापमान आणि जास्त आर्द्रता पिवळ्या तांबेरा बीजाणूंच्या उगवणासाठी योग्य आहे. हाताने स्पर्श केल्यावर, पट्टे असलेल्या बुरशीचे बीजाणू पिवळ्या रंगासारखे हातावर दिसतात. गव्हावर पिवळ्या तांबेरा रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे अपेक्षित उत्पादन मिळत नाही.
पिवळ्या तांबेरा रोगाची लक्षणे:
पान पिवळे पडणे याला पिवळा तांबेरा असे म्हणतात असे नाही, परंतु हातावर पिवळ्या रंगाची पावडर लागणे हे त्याचे लक्षण आहे. पानांच्या वरच्या पृष्ठभागावर एक पिवळा पट्टा दिसून येतो, ज्यामुळे संपूर्ण पान हळूहळू पिवळे होते. पिवळी पावडर जमिनीवर पडताना दिसते. पहिल्या टप्प्यात, हा रोग शेतातील 10-15 झाडांवर वर्तुळात सुरू होतो आणि नंतर संपूर्ण शेतात पसरतो. तापमान वाढल्याने पानांच्या खालच्या पृष्ठभागावर पिवळे पट्टे काळे पडतात.
पिवळ्या तांबेरा रोगावर रासायनिक उपचार:
रोगाची लक्षणे दिसताच 200 मि.ली. प्रोपिकोनाझोल 25 ईसी किंवा Pyraclotrobin प्रति एकर प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. रोगाचा प्रादुर्भाव व प्रसार यावर अवलंबून दुसरी फवारणी १०-१५ दिवसांच्या अंतराने करावी.
कोणत्याही पिकावर कोणत्याही औषधाची फवारणी करणे अगोदर तज्ञ लोकांचा तसेच कृषी सेवा केंद्र चालक यांच्याकडून माहिती घेणे अनिवार्य राहणार आहे. येथे दिलेल्या माहितीची अंमलबजावणी करण्या अगोदर तज्ञ लोकांचे मार्गदर्शन महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे.