Farming Business Ideas : मित्रांनो, आज आपण तुळशीच्या लागवडीबद्दल (cultivation of basil) बोलणार आहोत. कडधान्य, ऊस, गहू, बार्ली, बाजरी इत्यादी विविध प्रकारची पिके ज्याप्रमाणे पारंपारिक पिके म्हणून गणली जातात.
त्याचप्रमाणे तुळशीची लागवड औषध (medicine) म्हणून केली जाते. तुळशीच्या लागवडीशी संबंधित सर्व महत्त्वाच्या गोष्टी जाणून घेण्यासाठी ही बातमी सविस्तर वाचा.
तुळस लागवड (Basil cultivation)
तसे, शेतकरी गहू, ऊस, धान इत्यादी पिके घेतात आणि ते बर्याच काळापासून ही लागवड करत आहेत. उत्तर प्रदेशातील (Uttar Pradesh) हरदोई जिल्ह्यातील शेतकरी पारंपरिक पद्धतीने ही शेती करतात.
मात्र मिळालेल्या माहितीनुसार, हरदोई येथील एका शेतकऱ्याने तुळशीची लागवड करून आपली आर्थिक परिस्थिती बदलली आहे. या परंपरांना छेद देत तुळशी पिकाच्या लागवडीतून भरपूर नफा कमावला आहे. जिल्ह्यातील या शेतकऱ्याने पारंपारिक पिकांची पेरणी करण्यापेक्षा वेगळे काम केले आहे.
ज्याबद्दल लोक त्यांचे खूप कौतुक करतात. अशा परिस्थितीत या शेतकऱ्याचे नाव जाणून घेण्यात तुम्हाला नक्कीच रस असेल. हरदोईच्या या शेतकऱ्याचे नाव अभिमन्यू आहे, तो हरदोईच्या नीर गावात राहतो.
अभिमन्यू सुमारे 1 हेक्टर जमिनीवर तुळशीची लागवड करत आहे, जिथे त्याला इतर पिकांपेक्षा जास्त नफा मिळत आहे. ते शेती करतात आणि 90 ते 100 दिवसांत चांगले उत्पन्न मिळवतात.
तुळशीच्या तेलाची वाढती मागणी (Basil Oil)
बाजारातील दुकाने इत्यादी ठिकाणी तुळशीच्या तेलाची मागणी खूप वाढली आहे. कारण तुळशीचा उपयोग आरोग्यासाठी आणि औषधांसाठी अनेक प्रकारे केला जातो आणि तुळशीच्या तेलाचा उपयोग विविध प्रकारची औषधे बनवण्यासाठी केला जातो.
दुसरीकडे, जर आपण त्वचेला आकर्षित करण्याबद्दल आणि नैसर्गिक चमक देण्याबद्दल बोललो तर फक्त तुळशीचे तेल निवडले जाते. अशा स्थितीत तुळशीची मागणी बाजारपेठेसह अन्य ठिकाणी झपाट्याने वाढत आहे. अशा परिस्थितीत तुळशीची लागवड करून शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळू शकते.
तुळस तेलाची किंमत (Basil oil price)
तुळशीच्या तेलाची किंमत प्रति लिटर 1800 ते 2000 इतकी आहे. कोरोनासारख्या भयंकर महामारीच्या काळात लोक तुळशीच्या तेलाचा अधिकाधिक वापर करत होते. तुळशीच्या तेलाचा वापर पाहून त्याची किंमत दिवसेंदिवस वाढत गेली. त्यांची किंमत आजही बाजारात जास्त आहे.
तुळशीच्या लागवडीसाठी योग्य जमिनीची निवड
शेतकऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार तुळशीची लागवड कमी सुपीक जमिनीवर मोठ्या प्रमाणात केली जाते. ज्या जमिनींवर ड्रेनेजची व्यवस्था योग्य प्रकारे झाली आहे, त्या जमिनींवर उत्पादन जास्त आहे. तुळशीच्या लागवडीसाठी वालुकामय चिकणमाती सर्वात योग्य मानली जाते.
तुळशीच्या लागवडीसाठी जमीन तयार करणे
तुळशीची लागवड करण्यापूर्वी जमीन नांगर किंवा इतर कोणत्याही साधनाने व्यवस्थित नांगरून घ्यावी. चांगली खोल नांगरणी केल्यानंतरच बियाणे लागवडीस सुरुवात करावी. तुळशीच्या लागवडीसाठी सर्व प्रकारची जमीन योग्य मानली जाते.
तुळशीच्या रोपांची पेरणी आणि रोपण करण्याच्या पद्धती
तुळशीच्या बिया थेट शेतात लावल्या जात नाहीत, त्याचा पिकावर वाईट परिणाम होतो. तुळशी पिकाची पेरणी करण्यापूर्वी काही दिवस रोपवाटिकेत योग्य तयारी करूनच त्याची शेतात पुनर्लावणी करावी. थेट पेरणी केल्यास पिकाचे नुकसान होऊ शकते. तुळशीची लागवड करण्यापूर्वी रोपवाटिकेत तुळशीचे बियाणे योग्य प्रकारे तयार करण्याची शिफारस शेतकरी करतात.
तुळशीचे रोप कसे तयार करावे
तुळशीची रोपे पेरण्यापूर्वी शेतकरी संपूर्ण शेतातील तण पूर्णपणे स्वच्छ करतात. त्यानंतर साधारण 18 ते 20 सेमी खोल नांगरणी केली जाते. तुळशीच्या लागवडीसाठी सुमारे 15 टन कुजलेले शेण खत म्हणून वापरले जाते.
तुळशीच्या रोपासाठी वाफ्यांचे अंतर: रोपापासून रोपापर्यंतचे अंतर 30-40 सेमी आणि रेषेपर्यंतचे अंतर 38 -46 सेमी असावे. 20 किलो स्फुरद आणि पालाश देखील खत म्हणून वापरतात. पेरणीनंतर 15 ते 20 दिवसांनी शेतात नत्राचा वापर केल्यास पिकासाठी उपयुक्त ठरते. तुळशीची रोपे सहा ते सात आठवड्यांत पुनर्लावणीसाठी पूर्णपणे तयार झाली पाहिजे.
तुळशीची रोपे लावण्याची उत्तम वेळ
तुळशीची रोपे लावण्याची योग्य वेळ दुपारनंतरची आहे. कोरड्या हंगामात तुळशीची रोपे लावणे पिकासाठी नेहमीच उपयुक्त असते. लागवडीनंतर लवकर सिंचन व्यवस्था ठेवावी. जेव्हा हवामान पाऊस सुरू होईल, तेव्हा तुम्ही पेरणीचे काम सुरू करू शकता. त्यामुळे पिकाला चांगले सिंचन मिळते.