अहमदनगर Live24 टीम, 16 ऑक्टोबर 2021 :- डिजिटल इंडियाला प्रोत्साहन देण्यासाठी, आजच्या तारखेमध्ये भारतातील प्रत्येकजण डिजिटल पेमेंट करत आहे.
मग ते एका बँक खात्यातून दुसऱ्या खात्यात निधी ट्रान्सफर करणे असो किंवा कोणत्याही प्रकारचे पेमेंट करणे असो, डिजिटल पेमेंटमुळे प्रत्येकाचे जीवन सोपे झाले आहे.
पूर्वी लोकांना बँकेत जाऊन निधी ट्रान्सफर प्रक्रिया पूर्ण करावी लागायची. पण आता डिजिटल पेमेंटद्वारे सर्वकाही खूप सोपे झाले आहे.
भारतातील बहुतेक बँका, खाजगी कंपन्या आणि सरकारी विभागांनी डिजिटल पेमेंट सेवा स्वीकारली आहे. ज्याद्वारे ऑनलाईन फंड ट्रान्सफर सुद्धा अगदी सहजपणे केले जाते आणि सर्व प्रकारच्या नोंदी ठेवणे देखील सोपे आहे.
अशा स्थितीत, आपल्या मनात ऑनलाईन व्यवहार करताना, हा प्रश्न नक्कीच येतो की कोणत्या प्रक्रियेद्वारे ऑनलाईन पेमेंट किंवा व्यवहार करणे योग्य ठरेल?
तसेच, जेव्हा पैसे ट्रान्सफर करायचे असतात तेव्हा फक्त तीन-चार प्रक्रिया का? विशेषतः जे लहान शहराचे व्यापारी आहेत, त्यांना रोजच्या कामासाठी व्यवहार करावे लागतात.
अशा परिस्थितीत त्यांना सर्वाधिक गोंधळ होतो. तर जाणून घ्या NEFT, RTGS, IMPS काय आहे आणि त्यांच्यात काय फरक आहे?
NEFT, RTGS आणि IMPS म्हणजे काय?
भारतात डिजिटल पेमेंट करण्याचे अनेक माध्यम आजच्या काळात उपस्थित आहेत. डिजिटल वॉलेट्स (फोनपे, जी पे, पेटीएम) आणि यूपीआय हे सर्वाधिक वापरले जातात. परंतु डिजिटल पद्धतीने सर्वाधिक वापरले जाणारे माध्यम:
१.NEFT (नॅशनल इलेक्ट्रॉनिक फंड ट्रान्सफर): NEFT द्वारे पैसे ट्रान्सफर नेहमी एकाच वेळी केले जात नाही तर बॅचमध्ये केले जाते.
२. आरटीजीएस (रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट): फंड ट्रान्सफर नेहमी सूचनांनुसार आणि सूचनांच्या आधारावर केले जाते.
३. IMPS (तात्काळ मोबाईल पेमेंट सेवा): सर्वात सोपी निधी ट्रान्सफर प्रक्रिया मानली जाते, निधी कधीही, कुठेही आणि त्वरित IMPS द्वारे हस्तांतरित केला जातो.
तथापि, हे RTGS प्रमाणेच कार्य करते. परंतु सर्व ऑनलाइन बँक खातेधारकांच्या सोयीसाठी आणि बँक बंद झाल्यास, जलद निधी ट्रान्सफरसाठी IMPS ची सुविधा सुरू करण्यात आली आहे.
NEFT आणि RTGS भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) सादर केले आहेत. त्याचवेळी, राष्ट्रीय पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) द्वारे IMPS सुरू करण्यात आले आहे.
NEFT, RTGS आणि IMPS मध्ये काय फरक आहे?
१. NEFT: नॅशनल इलेक्ट्रॉनिक फंड ट्रान्सफरच्या माध्यमातून बॅचेसद्वारे एका बँक खात्यातून दुसऱ्या बँक खात्यात पैसे ट्रान्सफर केले जातात. NEFT द्वारे निधी त्वरित ट्रान्सफर केला जात नाही.
NEFT साठी निधी ट्रान्सफर बॅचेस दर अर्ध्या तासाने सोडल्या जातात. या प्रक्रियेद्वारे, जे लोक त्या अर्ध्या तासात निधी ट्रान्सफर करतात, त्यांचे पैसे एका बँकेतून दुसऱ्या बँकेत पाठवले जातात.
प्रत्येक व्यवहाराची प्रक्रिया अर्ध्या तासात पूर्ण होते. RBI ने दिलेल्या आदेशानंतर आता तुम्ही NEFT चोवीस तास वापरू शकता.
पैसाबाजार डॉट कॉमचे वरिष्ठ संचालक गौरव अग्रवाल म्हणतात की- “NEFT, RTGS, IMPS आणि UPI सारख्या इंटरनेट बँक निधी हस्तांतरण प्रक्रियेस किमान आणि कमाल ट्रान्सफरच्या रकमेनुसार वेगवेगळ्या मर्यादा आहेत.
त्याचप्रमाणे, विविध पेमेंट सिस्टमसाठी टर्नअराउंड वेळ देखील भिन्न आहे. उदाहरणार्थ, UPI आणि IMPS द्वारे निधी हस्तांतरण त्वरित केले जाते, तर NEFT आणि RTGS द्वारे निधी ट्रान्सफर करण्यास थोडा वेळ लागतो.
2) RTGS : इन्स्टंट फंड ट्रान्सफर रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंटद्वारे म्हणजे रिअल टाइममध्ये केले जाते. RBI ने पेमेंट किंवा फंड ट्रान्सफरची सुविधा आता २४ तास आणि आठवड्यात ७ दिवस ऑर्डर केली होती जी बँकांनी सुरू केली आहे आणि सुरळीत चालू आहे.
रिअल टाइम म्हणजे रिअल टाइममध्ये पैसे पाठवण्याची प्रक्रिया त्वरित सुरू करणे ज्याद्वारे ग्राहक त्वरीत निधी ट्रान्सफर करू शकतात.
3) IMPS : तत्काळ मोबाईल पेमेंट सेवेच्या नावाने, आपण हे समजू शकतो की निधी ट्रान्सफर करण्याची प्रक्रिया ज्याद्वारे पैसे त्वरित हस्तांतरित केले जातात. नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया द्वारे व्यवस्थापित. IMPS २४*७ द्वारे वर्षभर निधी दिला जातो.
बँकबाजारचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आदिल शेट्टी यांच्या मते, सर्व प्रकारच्या निधी हस्तांतरणासाठी काही शुल्क आहे. आरबीआयच्या मते, बँका वेगवेगळ्या फंड ट्रान्सफरसाठी किती शुल्क घेतात यावर अवलंबून आहे.
पैसे किती लवकर हस्तांतरित केले जातील हे निधी हस्तांतरणाच्या माध्यमावर अवलंबून असते. तथापि, NEFT, IMPS २४*७ उपलब्ध आहे. पण, RTGS प्रणाली बँकांच्या कामाच्या तासांवर अवलंबून असते.
NEFT, RTGS आणि IMPS द्वारे किती निधी ट्रान्सफर केला जाऊ शकतो ?
NEFT, RTGS आणि IMPS द्वारे किती शुल्क आकारले जाते?
फी बद्दल बोलायचे झाले तर, IMPS द्वारे निधी ट्रान्सफरसाठी किमान २.५ रुपये आणि जास्तीत जास्त २५ रुपये शुल्क आहे. याशिवाय जीएसटी सुद्धा भरावा लागतो.
स्पष्ट करा की IMPS शुल्क बँकेच्या धोरणाखाली आहेत आणि कोणतीही बँक शुल्क माफ करू शकते किंवा आकारू शकते. त्याचबरोबर, NEFT साठी इंटरनेट बँकिंग शुल्क १ ते ५ रुपये अधिक जीएसटी आकारते.
RTGS साठी ५ ते १० रुपये अधिक जीएसटी बँकेकडून २ लाख ते ५ लाखांपेक्षा जास्त व्यवहारांवर आकारला जातो.
RBI च्या नियमांनुसार निधी ट्रान्सफरसाठी किती शुल्क आकारले जाईल हे बँक ठरवेल. शुल्क हस्तांतरणाची रक्कम, हस्तांतरणाची गती इत्यादींवर अवलंबून असते.
तथापि, आरबीआयने २०१९ मध्येच बँकांना आदेश दिले होते की ग्राहकांना शुल्क आकारणे थांबवा किंवा नाममात्र शुल्क आकारा, जेणेकरून ग्राहकांना शुल्क म्हणून अधिक रक्कम भरावी लागणार नाही.
निधी ट्रान्सफर करताना, कोणती पद्धत आपल्यासाठी योग्य आहे किंवा नाही, ती आपल्या गरजेवर अवलंबून आहे. म्हणूनच,
कोणत्याही प्रकारचे फंड ट्रान्सफर करण्यापूर्वी, तुम्हाला तुमचा निधी पाठवण्याचा हेतू माहित असणे आणि समजून घेणे आवश्यक आहे. तसेच, किती पैसे हस्तांतरित करायचे.
- अहमदनगर जिल्ह्यातील ब्रेकिंग बातम्यांसाठी आम्हाला फॉलो करा
- फेसबुक । ट्विटर । टेलिग्राम । युट्युब। गुगल न्यूज । इंस्टग्राम