Morning headache: 7-8 तासांच्या झोपेनंतर जेव्हा तुम्ही सकाळी उठता तेव्हा तुम्हाला खूप फ्रेश वाटते. जणू सगळा थकवा निघून गेला आहे. पण काही लोक असे असतात ज्यांना सकाळी उठल्याबरोबर डोकेदुखीचा त्रास सुरू होतो. सकाळी होणारी डोकेदुखी (headache) तुम्हाला दिवसभर थकल्यासारखे वाटू शकते.
सकाळी उठल्याबरोबर डोकेदुखी होण्याची अनेक कारणे असू शकतात, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. जर तुम्हालाही सकाळी उठल्याबरोबर डोकेदुखीचा त्रास होत असेल आणि तुम्हाला त्यापासून सुटका हवी असेल तर त्याचे कारण जाणून घेणे खूप गरजेचे आहे. चला तर मग जाणून घेऊया सकाळी उठल्यावर डोकेदुखीची कारणे (Causes of headache).
डोकेदुखीची लक्षणे काय आहेत? –
तज्ञ म्हणतात की, सकाळी डोकेदुखी सामान्य आहे आणि अनेक कारणांमुळे असू शकते. जर एखाद्याला डिहायड्रेटेड (dehydrated) असेल तर त्याला डोकेदुखीचा त्रास होऊ शकतो. यासोबतच जास्त मद्यपान केल्याने किंवा जास्त वेळ उन्हात राहिल्याने दुसऱ्या दिवशी सकाळी उठल्यानंतर डोकेदुखीचा त्रास होऊ शकतो.
तणाव आणि आजारांमुळे तुमची डोकेदुखी तीव्र होऊ शकते. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, काळजी करण्यासारखे काही नाही, ते केवळ डिहायड्रेशनमुळे होते.
डोकेदुखीची लक्षणे काय आहेत? –
अनेकांना वेगवेगळ्या प्रकारे डोकेदुखी होऊ शकते. उदाहरणार्थ, मायग्रेन डोकेदुखीला (migraine headache) बर्याचदा तीक्ष्ण वेदना म्हणून संबोधले जाते. क्लस्टर डोकेदुखी डोळ्यांच्या आजूबाजूला तीव्र वेदना द्वारे दर्शविले जाते. दुसरीकडे सायनस डोकेदुखी (sinus headache) सहसा संसर्गामुळे किंवा रोगामुळे नाक, डोळे किंवा कपाळाभोवती उद्भवते.
कोणत्या प्रकारची डोकेदुखी उद्भवते? –
एकूणच डोकेदुखीचे सुमारे 300 प्रकार आहेत. सकाळची डोकेदुखी साधारणपणे पहाटे 4 ते 9 च्या दरम्यान सुरू होते आणि त्याचा त्रास झालेल्या व्यक्तीला झोप येत नाही. हे डोकेदुखी क्लस्टर वेदना किंवा अगदी मायग्रेन वेदना असू शकते. संशोधनात असे आढळून आले आहे की, ज्या लोकांना सकाळी डोकेदुखी होते त्यांना झोपेचे विकार (sleep disorders) होतात.
डोकेदुखी का होते? –
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की ज्या लोकांना सकाळी उठल्याबरोबर डोकेदुखीचा त्रास सुरू होतो अशी अनेक कारणे असू शकतात. जसे:
काम शिफ्ट करा –
संशोधनात असे आढळून आले आहे की, सकाळची डोकेदुखी सर्कॅडियन रिदम विकारांमुळे देखील होऊ शकते. जेव्हा शरीराचे नैसर्गिक “बॉडी क्लॉक” बंद असते, जसे की ऑफिस शिफ्ट बदलणे, ज्यामुळे लोक झोपेच्या वेळी जागे होतात आणि त्याच वेळी झोपी जातात. कारण जेव्हा तुम्ही नैसर्गिक घड्याळाच्या विरुद्ध झोपता तेव्हा तुम्हाला नीट झोप येत नाही आणि जेव्हा तुम्ही जागे होतात तेव्हा तुम्हाला डोकेदुखी होते.
झोप विकार –
एखाद्याला झोपेशी संबंधित विकार असला तरीही, सकाळी डोकेदुखी होऊ शकते. याचे कारण म्हणजे मेंदूचा जो भाग झोपेवर नियंत्रण ठेवतो तो वेदनाही नियंत्रित करतो. आता त्या भागात गडबड झाली तर सकाळी डोकेदुखी होणार हे उघड आहे.
झोपेच्या इतर समस्या जसे की नार्कोलेप्सी, झोपेत चालणे, चुकीच्या उशीने झोपणे आणि झोपेच्या वेळापत्रकात अचानक बदल, जसे की जास्त झोप लागणे किंवा झोप न लागणे, डोकेदुखीमध्ये योगदान देऊ शकतात.
झोपेचे विकार –
सकाळची डोकेदुखी हे स्लीप एपनियाच्या स्थितीचे एक प्रमुख चेतावणी चिन्ह आहे, जे बर्याच लोकांना कळत नाही. ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये वायुमार्ग संकुचित होतात आणि रात्रीच्या वेळी श्वास घेणे तात्पुरते थांबते. यामुळे दुस-या दिवशी डोकेदुखी आणि थकवा तर येतोच, शिवाय रात्री घोरणे देखील होते.
मानसिक आणि शारीरिक आरोग्याच्या समस्या –
नैराश्य आणि चिंता हे देखील सकाळच्या डोकेदुखीचे प्रमुख कारण आहेत कारण ते निद्रानाशाशी संबंधित आहेत. याशिवाय एस्पिरिन, वेदना औषधे आणि कॅफिनसह औषधे देखील डोकेदुखी आणि मायग्रेनला कारणीभूत ठरतात.
आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे दारूमुळेही डोकेदुखी होते. डोकेदुखी सामान्यतः पिण्याचे पाणी, वेदना कमी करणारे आणि झोपेने कमी होते परंतु बर्याच प्रकरणांमध्ये डोकेदुखी हे अधिक गंभीर आरोग्य स्थितीचे लक्षण असू शकते. जर तुम्हाला दररोज डोकेदुखी होत असेल तर तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.